Vanaf 1 december 2020 is het dragen van een mondkapje verplicht in publieke ruimten. De ontwikkelingen volgden elkaar sinds het bericht dat Hoormij∙NVVS publiceerde over de onduidelijke gevolgen van de mondkapjesplicht voor mensen met een auditieve beperking in rap tempo op. Inmiddels geeft de Rijksoverheid concreet aan dat mensen die afhankelijk zijn van non-verbale communicatie, zoals liplezen (en hun begeleiders) uitgezonderd zijn van de mondkapjesplicht. Daarnaast behoort het spatscherm (faceshield) nu ook tot de alternatieven. Dit geldt alleen als je vanwege je beperking of ziekte geen mondkapje kan dragen, maar wel een faceshield. Dan mag je daar wel voor kiezen. Om dit, in een confrontatie met een handhaver, aan te kunnen tonen is er een kaartje beschikbaar gesteld via de website van Vilans.
Op het kaartje staat aangegeven dat je onder de uitzondering van de mondkapjesplicht valt. Het kaartje kun je downloaden, printen en bij je dragen. Je kunt het kaartje als eerste ‘bewijsmiddel’ laten zien aan handhavers, controleurs of winkelpersoneel. Het kaartje is geen officiële vrijstelling vanuit de overheid voor de mondkapjesplicht. Wel moet het mensen makkelijker maken om aan te tonen dat ze onder de vrijstelling vallen. Verificatie van het kaartje bij een erkende partij zoals een zorgverlener kan de waarde van het kaartje als bewijsmiddel versterken.
Informatie op het kaartje
Aan het kaartje kun je extra informatie toevoegen. Denk aan:
- de reden van geen mondkapje (in het kort)
- naam en telefoonnummer van jouw behandelaar of van een naaste
- stempel of sticker van jouw zorginstelling of huisarts
Het is nog onzeker of alle zorgverleners meewerken aan de verificatie van het uitzonderingskaartje
Hoe kun je verder aantonen dat je geen kapje hoeft te dragen?
In de praktijk kunnen politie, boa’s, winkelpersoneel en controleurs vragen waarom je geen mondkapje draagt. Je moet dan laten zien dat de verplichting niet voor jou geldt. Dat kun je doen met het kaartje, maar bijvoorbeeld ook door:
- Het dragen van een faceshield (spatscherm)
Hieruit blijkt dat je geen mondkapje kan dragen door jouw ziekte of beperking. Samen met het Longfonds en Patiëntenfederatie Nederland heeft Ieder(in) er steeds op ingezet dat mensen met een beperking of chronische ziekte de mogelijkheid krijgen een faceshield te dragen in plaats van een mondkapje. Voor veel mensen die niet in staat zijn een mondkapje te dragen, bijvoorbeeld mensen met een longaandoening, kan zo’n faceshield uitkomst bieden. - Een briefje te tonen van jouw (huis)arts, behandelaar, instelling of zorgorganisatie;
Er is nog onduidelijkheid over de medewerking van zorgverleners bij de verificatie van het kaartje of het verstrekken van een briefje dat in algemene zin bevestigt dat je tot de uitzonderingsgroepen behoort. - Jouw hulpmiddel of medicijnen te tonen.
Meer informatie over de ‘bewijzen’ die je kunt leveren en of je tot de uitzonderingsgroepen behoort, is te vinden op de website van de Rijksoverheid.
Kans op boete klein
Recent bevroeg journalistiek student Rosa Bos vakbond BOA ACP. In het online artikel op Journalistiek Windesheim staat: “Richard Gerrits van de vakbond BOA ACP zegt dat situaties waarin een BOA een doof of slechthorend iemand tegenkomt uitzonderlijk zijn en dat hier dan uiteraard rekening mee wordt gehouden. “Ook in het normale leven krijgen BOA’s te maken met mensen met een beperking” aldus Gerrits. Als een BOA iemand tegenkomt die geen mondkapje draagt, volgt er een drie stappenplan dat bestaat uit aanspreken, waarschuwen en als laatste pas beboeten. Hierdoor is de kans op een boete dus in principe erg klein.
Positief
Ieder(in) vindt het positief dat dit kaartje nu als extra ondersteuning wordt aangeboden aan mensen die zijn vrijgesteld van de mondkapjesplicht. Ieder(in) heeft hier de afgelopen tijd samen met de Patiëntenfederatie Nederland en het Longfonds flink op aangedrongen. Ook is het goed dat er meer voorlichting en informatie komt voor mensen die het kaartje kunnen gebruiken. Het is daarnaast van groot belang dat mensen die de mondkapjesplicht handhaven goed geïnformeerd zijn over de uitzonderingen en inzet van het kaartje.
Werknemers
Een ander punt van zorg dat we met het kabinet bespreken, is dat er signalen binnenkomen van mensen die nu op hun werk verplicht worden een mondkapje te dragen, terwijl ze dat niet kunnen vanwege hun beperking of ziekte. Ook deze werknemers moeten een beroep kunnen doen op de uitzonderingsregeling.
Kaartje downloaden
Het kaartje is als pdf te downloaden op deze webpagina van Vilans: onder het kopje ‘Kaartje als extra ondersteuning’.
Vragen of problemen
Loop je op tegen problemen met de mondkapjesplicht? Meld je ervaring bij het Meldpunt van Ieder(in).
Bron: Ieder(in)